Tổng hợp 10+ mẹo giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon suốt đêm mẹ bỉm chớ bỏ qua

Một giấc ngủ ngon đóng vai trò then chốt trong sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ sơ sinh. Mẹ hãy cùng Wus Baby khám phá những mẹo giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon vào ban đêm cực kỳ hữu ích từ các chuyên gia nhi khoa trong bài viết sau đây nhé!

1. Những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh khó ngủ mẹ cần lưu ý

Những ngày đầu đời, bé sơ sinh dành phần lớn thời gian cho việc ngủ, trung bình từ 16-18 tiếng mỗi ngày, chia thành nhiều giấc ngắn kéo dài khoảng 1-2 tiếng. Khi bé được khoảng 4 tuần tuổi, thời gian ngủ có thể giảm xuống còn khoảng 14 tiếng mỗi ngày.
Tuy nhiên giấc ngủ của trẻ sơ sinh khác biệt đáng kể so với người lớn, đặc biệt là về chu kỳ giấc ngủ. Trong khi người trưởng thành có chu kỳ ngủ kéo dài khoảng 90 - 100 phút, thì chu kỳ ngủ của trẻ sơ sinh chỉ khoảng 50 phút. Điều này khiến trẻ dễ bị thức giấc hơn, đặc biệt trong giai đoạn giấc ngủ cử động mắt nhanh (REM). Đây là giai đoạn não bộ hoạt động mạnh mẽ, hỗ trợ sự phát triển trí não nhưng cũng là thời điểm trẻ dễ tỉnh giấc nhất.
Ngoài ra, hệ thần kinh của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, khả năng điều chỉnh giấc ngủ còn hạn chế. Do vậy, mọi tác động từ bên ngoài cũng như bên trong cơ thể có thể khiến trẻ bị mất ngủ.
Cụ thể, những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị khó ngủ:

• Trẻ mắc các bệnh lý: nhiễm khuẩn hô hấp, rối loạn tiêu hóa (trào ngược dạ dày, viêm ruột,...), béo phì, viêm tai giữa, các vấn đề về thần kinh,...
• Trẻ thiếu chất như Canxi, Vitamin D, Kẽm, Sắt,...
• Trẻ ngủ quá nhiều vào ban ngày
• Môi trường ngủ không phù hợp: Ánh sáng quá mạnh, tiếng ồn hoặc nhiệt độ phòng không ổn định (quá nóng hoặc quá lạnh),...
• Tã ướt, quần áo không thoải mái khiến trẻ khó chịu
• Ảnh hưởng từ thiết bị điện tử: Việc bố mẹ sử dụng điện thoại, tivi gần không gian ngủ của bé có thể làm gián đoạn nhịp sinh học, khiến trẻ khó ngủ hơn.
• Bồng bế, ru ngủ bằng nôi điện hoặc võng có thể tạo sự phụ thuộc, khiến trẻ không thể tự ngủ khi thiếu đi các yếu tố này.
• Trẻ chơi đùa, hoạt động quá mức trước khi đi ngủ
• Trẻ bú khuya trước khi đi ngủ
• Trẻ căng thẳng do thay đổi môi trường như giường ngủ, chuyển nhà

Ngoài ra, nếu mẹ bầu thường xuyên lo lắng hoặc bị stress trong thời gian mang thai, trẻ có thể sinh ra với xu hướng khó ngủ hơn so với trẻ khác. Những vấn đề này nếu không được phát hiện và can thiệp sớm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Vì vậy, mẹ cần theo dõi kỹ lưỡng để có biện pháp xử lý kịp thời.

2. Mẹo giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon vào ban đêm chuẩn khoa học

Việc xây dựng thói quen ngủ khoa học, tạo môi trường ngủ lý tưởng và đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp bé yêu có giấc ngủ chất lượng, phát triển toàn diện cả về thể chất và trí tuệ. Sau đây là 9 mẹo giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon vào ban đêm chuẩn khoa học được các chuyên gia chia sẻ:

2.1. Tập cho trẻ sinh hoạt theo nhịp sinh học

Nhịp sinh học là yếu tố quan trọng giúp trẻ phân biệt ngày và đêm, từ đó thiết lập giấc ngủ khoa học. Ngay từ những tuần đầu sau sinh, mẹ cần tập cho trẻ thói quen ngủ – thức theo khung giờ cố định để đồng hồ sinh học của bé dần thích nghi với nhịp sinh hoạt chung của gia đình.

• Ban ngày: Hạn chế thời gian ngủ dài của trẻ, chỉ nên để bé ngủ giấc ngắn khoảng 1-2 tiếng, sau đó dành thời gian còn lại để chơi đùa, tiếp xúc ánh sáng tự nhiên và trò chuyện nhằm kích thích sự tỉnh táo. Việc này giúp trẻ hiểu rằng ban ngày là lúc hoạt động và khám phá.
• Ban đêm: Tạo môi trường ngủ lý tưởng từ 18 - 19h, giảm ánh sáng và tiếng ồn để bé dễ đi vào giấc ngủ. Đồng thời, mẹ có thể cho trẻ bú vào khoảng 22 - 23h nếu cần để đảm bảo trẻ không bị thức giấc vì đói, giúp duy trì giấc ngủ xuyên đêm.
• Duy trì lịch trình ổn định: Trẻ cần được đi ngủ và thức dậy vào cùng một khung giờ cố định mỗi ngày, kể cả vào cuối tuần. Sự đều đặn này giúp trẻ hình thành phản xạ sinh học, dễ dàng ngủ sâu giấc hơn.

Việc phân biệt rõ ràng giữa hoạt động ban ngày và giấc ngủ ban đêm không chỉ giúp trẻ ngủ ngon mà còn hỗ trợ sự phát triển thể chất và trí tuệ một cách toàn diện.

2.2. Điều chỉnh môi trường ngủ tối ưu cho trẻ

Một môi trường ngủ lý tưởng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ sơ sinh dễ dàng đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn, hạn chế nguy cơ thức giấc giữa đêm. Mẹ cần tối ưu các yếu tố sau để tạo không gian ngủ thoải mái nhất cho bé:

• Ánh sáng: Hạn chế tối đa ánh sáng nhân tạo vào ban đêm, đặc biệt là ánh sáng xanh từ điện thoại, tivi, vì chúng có thể làm ức chế hormone melatonin – yếu tố quan trọng giúp trẻ ngủ ngon. Ban ngày, hãy cho bé tiếp xúc với ánh sáng mặt trời để điều chỉnh nhịp sinh học.
• Nhiệt độ phòng: Nhiệt độ lý tưởng cho giấc ngủ của trẻ là từ 24-26°C. Đảm bảo phòng thông thoáng, tránh để luồng gió trực tiếp thổi vào bé.
• Âm thanh: Duy trì không gian yên tĩnh, tránh tiếng ồn lớn đột ngột. Có thể sử dụng tiếng ồn trắng như tiếng quạt hoặc nhạc nhẹ nhàng để tạo cảm giác thư giãn cho bé.
• Giường ngủ: Sử dụng nệm có độ cứng vừa phải, chất liệu thoáng khí để nâng đỡ cơ thể bé một cách tự nhiên. Tránh gối quá cao hoặc chăn dày có thể gây nguy cơ ngạt thở.

2.3. Quấn khăn cố định tư thế cho trẻ

Quấn khăn là phương pháp phổ biến giúp trẻ sơ sinh cảm thấy an toàn, tạo cảm giác như trong bụng mẹ, đồng thời ngăn chặn hiện tượng giật mình khi ngủ. Tuy nhiên, mẹ cần quấn đúng cách để đảm bảo sự thoải mái và an toàn cho bé.
Nguyên tắc quấn khăn:

• Không quấn quá chặt, phải đảm bảo đủ không gian để trẻ thở và cử động nhẹ nhàng.
• Đặt trẻ ở tư thế tự nhiên với hai chân hơi gập về phía bụng, tránh ép thẳng chân có thể gây ảnh hưởng đến khớp háng.
• Chỉ nên quấn trẻ trong giấc ngủ và dừng khi trẻ đạt khoảng 2 tháng tuổi để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển vận động.

Cách quấn khăn đúng chuẩn:

• Trải một tấm khăn mềm và thoáng khí trên mặt phẳng.
• Đặt trẻ nằm ngửa trên khăn với đầu trên mép khăn đã gập lại.
• Quấn khăn quanh người bé từ bên này sang bên kia, để phần tay gập tự nhiên trước ngực.
• Đảm bảo khăn ôm vừa đủ, không siết chặt vào ngực hoặc chân trẻ.

2.4. Cho trẻ tắm nắng thường xuyên

Tắm nắng không chỉ có lợi cho sức khỏe xương khớp mà còn giúp trẻ ngủ ngon hơn nhờ khả năng tổng hợp vitamin D và điều hòa nhịp sinh học. Ánh nắng mặt trời có tác dụng kích thích sản sinh hormone serotonin – tiền chất của melatonin, giúp trẻ thư giãn và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Thời điểm tắm nắng tốt nhất: Khoảng 7-9h sáng khi cường độ tia UV còn nhẹ, tránh tắm nắng vào giờ trưa hoặc chiều muộn để không gây hại cho làn da nhạy cảm của bé.
Cách tắm nắng hiệu quả:

• Cho trẻ mặc quần áo mỏng, che chắn vùng đầu và mắt để tránh tia cực tím tác động xấu.
• Chỉ nên tắm nắng khoảng 10-20 phút mỗi ngày, bắt đầu từ 5 phút và tăng dần theo thời gian.
• Chọn nơi có nắng dịu, không có gió lùa để tránh cảm lạnh.

2.5. Cho trẻ bú no trong ngày hoặc trước khi đi ngủ

Việc đảm bảo trẻ được bú đủ trong ngày và trước khi ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ ngủ ngon hơn vào ban đêm. Khi trẻ cảm thấy no, cơ thể sẽ thư giãn, ít bị thức giấc do đói bụng, từ đó giấc ngủ trở nên sâu và kéo dài hơn.
Cách thực hiện:

• Bú mẹ đúng cách: Mẹ nên cho trẻ bú mỗi 2-3 giờ vào ban ngày để đảm bảo trẻ không bị đói khi ngủ. Lượng sữa cần tăng dần theo độ tuổi để đáp ứng nhu cầu phát triển.
• Bữa bú cuối ngày: Trước khi cho trẻ đi ngủ, mẹ nên cho trẻ bú no để giúp kéo dài thời gian ngủ, hạn chế tình trạng thức dậy giữa đêm.
• Tư thế bú phù hợp: Đảm bảo tư thế bú thoải mái, không để trẻ bú trong tư thế nằm ngửa để tránh nguy cơ sặc sữa.
• Tránh để trẻ ngủ khi chưa bú đủ: Nếu trẻ ngủ gật khi chưa bú xong, mẹ nên nhẹ nhàng đánh thức để trẻ bú đủ lượng sữa cần thiết trước khi đi ngủ.

2.6. Bật nhạc nhẹ nhàng

Nhạc nhẹ nhàng là một giải pháp hiệu quả giúp trẻ sơ sinh thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ. Âm thanh dịu êm có thể giúp trẻ cảm thấy an toàn và tạo thói quen ngủ lành mạnh. Cụ thể, lợi ích của nhạc nhẹ đối với giấc ngủ của trẻ:

• Giảm căng thẳng, kích thích sự thư giãn: Nhạc có nhịp độ chậm, âm lượng nhỏ giúp ổn định nhịp tim và hơi thở của trẻ.
• Tạo tín hiệu ngủ: Nghe một bài nhạc quen thuộc trước khi ngủ mỗi đêm có thể giúp trẻ hình thành thói quen ngủ dễ dàng hơn.
• Giảm tiếng ồn bên ngoài: Nhạc nền êm dịu có thể lấn át những tiếng ồn gây gián đoạn giấc ngủ như tiếng nói chuyện, xe cộ,...

Lưu ý khi sử dụng nhạc nhẹ:

• Nên chọn nhạc không lời hoặc tiếng ồn trắng (white noise) để tránh làm phân tán sự chú ý của trẻ.
• Để loa phát ở mức âm lượng nhỏ, vừa đủ nghe để không ảnh hưởng đến thính giác của trẻ.
• Tắt nhạc sau khi trẻ ngủ để duy trì không gian yên tĩnh trong suốt giấc ngủ.

2.7. Massage cho trẻ

Massage là một phương pháp khoa học giúp trẻ sơ sinh thư giãn, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ giấc ngủ sâu hơn.
Lợi ích của massage đối với giấc ngủ:

• Giúp thư giãn cơ thể: Các động tác xoa bóp nhẹ nhàng giúp làm dịu các cơ, giảm tình trạng căng cứng, giúp trẻ ngủ ngon.
• Kích thích sản xuất hormone giấc ngủ: Massage kích thích sản sinh hormone serotonin, giúp trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu.
• Tăng cường kết nối mẹ và bé: Quá trình massage giúp tạo sự gắn kết giữa mẹ và bé, mang lại cảm giác an toàn.

Các động tác massage hiệu quả:

• Vuốt nhẹ từ trán xuống mũi và má để tạo cảm giác thư giãn.
• Xoa bụng theo chiều kim đồng hồ giúp hỗ trợ tiêu hóa.
• Massage nhẹ nhàng bàn tay và bàn chân để kích thích tuần hoàn máu.

Mẹ nên thực hiện massage trong môi trường ấm áp, sử dụng dầu massage dịu nhẹ phù hợp với làn da nhạy cảm của bé.

2.8. Xông phòng ngủ bằng tinh dầu

Sử dụng tinh dầu thiên nhiên là một mẹo hiệu quả để tạo không gian ngủ lý tưởng cho trẻ sơ sinh. Một số loại tinh dầu có tác dụng giúp làm sạch không khí, mang đến hương thơm dễ chịu, giúp trẻ cảm thấy an toàn và ngủ sâu hơn. Ngoài ra, một số loại tinh dầu còn có tác dụng hỗ trợ làm thông mũi, giảm nghẹt mũi cho trẻ, từ đó cũng giúp trẻ không bị khó chịu và tỉnh giấc giữa chừng khi ngủ.
Mẹ nên: 

• Sử dụng máy khuếch tán tinh dầu để lan tỏa hương thơm nhẹ nhàng, tránh nhỏ trực tiếp vào nôi hoặc phòng kín.
• Chọn tinh dầu an toàn, không chứa hóa chất độc hại như tinh dầu oải hương, hoa cúc hoặc cam ngọt. Lưu ý tránh các loại tinh dầu có mùi quá nồng hoặc tinh dầu chứa thành phần gây kích ứng đường hô hấp của trẻ sơ sinh.
• Không xông tinh dầu liên tục quá lâu, chỉ nên sử dụng trong 30-60 phút trước khi ngủ.

2.9. Các mẹo khác

Bên cạnh các biện pháp khoa học, mẹ có thể áp dụng một số mẹo đơn giản khác để hỗ trợ giấc ngủ của trẻ sơ sinh hiệu quả hơn.

• Không vội dỗ khi trẻ khóc: Khi trẻ tỉnh giấc và khóc vào ban đêm, mẹ nên chờ vài phút để xem trẻ có thể tự xoa dịu và ngủ lại hay không. Nếu trẻ vẫn khóc dai dẳng, hãy dỗ dành nhẹ nhàng nhưng tránh bế bồng hoặc cho bú ngay lập tức để tránh tạo thói quen phụ thuộc.
• Sử dụng núm vú giả: Núm vú giả có thể giúp trẻ cảm thấy an tâm hơn, tạo cảm giác giống khi bú mẹ và giúp trẻ ngủ ngon hơn. Lưu ý chọn loại núm vú giả có chất liệu an toàn, phù hợp với độ tuổi và thường xuyên vệ sinh sạch sẽ.
• Giữ không gian ngủ yên tĩnh: Tránh các tác động như ánh sáng mạnh, âm thanh lớn từ tivi, điện thoại vì chúng có thể làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ.
• Tránh rung lắc trẻ khi ngủ: Rung lắc mạnh có thể gây ảnh hưởng đến não bộ và hệ thần kinh của trẻ. Hãy ru nhẹ nhàng hoặc đặt trẻ nằm yên trên giường để trẻ tự điều chỉnh giấc ngủ.

3. Mẹo dân gian giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon vào ban đêm 

Bên cạnh các phương pháp khoa học, nhiều mẹo dân gian cũng được áp dụng để giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon hơn vào ban đêm như sau:

3.1. Làm gối đinh lăng

Gối đinh lăng là một phương pháp dân gian được nhiều bà mẹ tin dùng để cải thiện chất lượng giấc ngủ của trẻ sơ sinh. Lá đinh lăng có chứa các tinh chất giúp làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng và mang lại giấc ngủ sâu hơn. Mùi hương nhẹ nhàng từ lá đinh lăng giúp bé dễ dàng đi vào giấc ngủ, hạn chế tình trạng giật mình khi ngủ. Ngoài ra, gối đinh lăng còn có mùi hương nhẹ nhàng giúp bé dễ dàng đi vào giấc ngủ, hạn chế tình trạng giật mình khi ngủ.
Cách làm gối đinh lăng tại nhà:

• Nguyên liệu cần chuẩn bị: Lá đinh lăng tươi (khoảng 500g), một lớp vải cotton mềm, kim chỉ hoặc máy may.
• Cách thực hiện: Rửa sạch lá đinh lăng, phơi khô tự nhiên hoặc sấy khô để giữ nguyên tinh chất, sau đó nhồi lá đinh lăng đã sấy khô vào vỏ gối, may kín mép để tránh lá bị rơi ra ngoài. Đặt gối dưới đầu hoặc bên cạnh trẻ khi ngủ để tạo cảm giác thoải mái, thư giãn.

Lưu ý: Chỉ nên sử dụng gối đinh lăng có kích thước phù hợp với trẻ sơ sinh, tránh gối quá cao hoặc quá mềm làm ảnh hưởng đến tư thế ngủ của bé.

3.2. Trẻ tỏi đầu giường

Theo quan niệm dân gian, tỏi không chỉ là một loại gia vị quen thuộc mà còn có khả năng thanh lọc không khí, xua đuổi tà khí và côn trùng. Treo tỏi đầu giường được cho là giúp trẻ có giấc ngủ ngon hơn, tránh quấy khóc vào ban đêm.
Cách thực hiện:

• Bó 3-5 củ tỏi thành một chùm nhỏ và treo ở góc đầu giường hoặc đặt dưới gối của bé.
• Thay mới chùm tỏi sau khoảng 1-2 tuần để duy trì hiệu quả xua đuổi côn trùng.

Lưu ý: Mùi tỏi có thể khá nồng, vì vậy mẹ nên điều chỉnh số lượng vừa phải để tránh ảnh hưởng đến trẻ.

3.3. Để cành dâu tằm trong phòng

Dâu tằm từ lâu đã được xem là "bùa hộ mệnh" giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các tác nhân xấu từ môi trường xung quanh. Theo dân gian, dâu tằm có thể xua đuổi tà khí, giúp bé ngủ yên và hạn chế giật mình. Ngoài ra, dâu tằm còn giúp thanh lọc không khí trong phòng, mang đến cảm giác an toàn cho bé, giảm tình trạng quấy khóc khi ngủ.
Cách thực hiện:

• Lựa chọn cành dâu tằm tươi, rửa sạch và để khô ráo.
• Đặt cành dâu ở cửa ra vào phòng ngủ hoặc dưới gối của bé.
• Thay mới cành dâu mỗi tháng một lần để đảm bảo hiệu quả tốt nhất.

Lưu ý: Cành dâu tằm nên được đặt ở vị trí cao, tránh để trẻ tiếp xúc trực tiếp để đảm bảo an toàn.

3.4. Sử dụng vỏ cam, chanh, quýt

Hương thơm từ vỏ cam, chanh, quýt không chỉ mang lại cảm giác dễ chịu mà còn có tác dụng làm dịu hệ thần kinh, giúp trẻ thư giãn và ngủ ngon hơn. Tinh dầu tự nhiên có trong các loại vỏ này giúp thanh lọc không khí và tạo một không gian ngủ trong lành cho bé.
Cách thực hiện:

• Phơi khô vỏ cam, chanh hoặc quýt, sau đó đặt chúng vào túi vải nhỏ và treo trong phòng bé.
• Có thể đặt túi vỏ cam dưới gối hoặc góc phòng để hương thơm lan tỏa nhẹ nhàng.
• Thay vỏ cam, chanh, quýt mới sau 5-7 ngày để giữ hương thơm lâu dài.

Trên đây là những mẹo giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon vào ban đêm an toàn, lành tính và dễ áp dụng để hỗ trợ giấc ngủ của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, mẹ cần kết hợp chúng với chế độ sinh hoạt khoa học, chế độ dinh dưỡng hợp lý và môi trường ngủ phù hợp để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu trẻ vẫn gặp vấn đề về giấc ngủ kéo dài, mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phù hợp.